تأثیر بازشدگی دریچه های تخلیه تحتانی سد بر خروج جریان گل آلود (مطالعه موردی: سد سفیدرود)

در بسیاری از مواقع با ورود سیلاب به مخازن سدها، جریان­های گل آلود در کف مخزن ایجاد می­شوند. این جریان یکی از عوامل رسوب­گذاری و کاهش ظرفیت آب مخازن و عمر مفید سدها می­باشد. گشــودن دریچه­های تحتانی سد، روش متداول تخلیه این جریان­ها و حفظ حجم مفید مخزن می­باشد. در این تحقیق، پیشروی جریان گل آلود در مخزن سد سفیدرود و میزان تأثیر دریچه­های تحتانی سد بر تخلیه جریان گل آلود در سناریوهای مختلف با استفاده از مدل mike3 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که با در نظر گرفتن ورود سیلاب به مخزن به صورت هم­زمان در ابتدای شاخه­های قزل اوزن و شاهـرود، جـریان گل­آلود از طریق شاخه شاهرود زودتر به بدنه سد رسیده و زمان گشودن دریچه­های تخلیه تحتانی را تعیین می­کند. نتایج پروفیل غلظت رسوبات معلق حاصل از مدل­سازی با داده­های میدانی در سه مقطع عرضی مقایسه و کالیبره شدند. مقادیر بالای ضریب تبیین و مقادیر کمتر شاخص­های خطا، نشان از توانایی مدل در شبیه­سازی جریان گل­آلود در مخزن سد سفیدرود دارد. همچنین عملکرد بهینه دریچه­های تخلیه تحتانی سد سفیدرود در سناریوهای تعریف شده برای خروج جریان گل­آلود مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که با توجه به پارامترهای راندمان تخلیه رسوب و نسبت وزن رسوبات خروجی از مخزن به حجم آب خروجی و وجود آب کافی در مخزن برای خروج جریان گل­آلود، می­توان بهترین گزینه و عملکرد بهینه دریچه­های تخلیه تحتانی را تعیین کرد.